ԱՐԵՎԱԼՈՒՅՍԻ ՀԵՔԻԱԹԸ

Մի մարդ մի աղջիկ ուներ: Այս աղջիկը մի հիվանդություն ուներ, ամեն օր մեկ բարձ էր կարում, եթե չկարեր, այդ օրը օր չէր լինի: Նա կարում էր բարձերն ու շարում տանիքում: Եվ չէր թողնում, որ ծնողները դրանք վաճառեն: Երբ մարդիկ հարցնում էին, նա պատասխանում էր, որ դրանք վաճառքի համար չեն: Թռչունները գալիս էին, թառում բարձերին,  բարձերի վրա ձագեր էին հանում, կերակրում, թռչել սովորեցնում և չվում այլ երկրներ: Ամեն գարուն նորերն էին գալիս, հետո կրկին հեռանում և հեքիաթային բարձերի պատմությունը պատմում էին աշխարհով մեկ: Տանիքին, անձրևի ու քամու, արևի տակ՝ բարձերը չէին փչանում. նրանք ավելի էին գեղեցկանում, արևի ճառագայթներից փայլ էին ստանում և փափո՜ւկ-փափուկ էին:

Լուրը հասավ հեռավոր երկրի թագավորի աղջկան: Աղջիկը պահանջեց,  որ գտնեն այդ երկիրն ու այդ բարձերի տիրոջը ու դրացից մեկն անպայման իրեն բերեն:

Վեզիրը ճանապարհ ընկավ: Ճանապարհին հոգնեց ու քնեց մի ծառի տակ, թռչունները, որ նստած էին ծառի ճյուղին, սկսեցին խոսել.

– Այս մարդը փնտրում է այն աղջկա տունը, ուր մենք գնում ենք, եթե հետևի մեզ, ապա ավելի արագ կգտնի տունը, որը փնտրում է:

Թռչունները կտցահարեցին քնած վեզիրին, բայց նա ոչինչ չհասկացավ: Բարկացավ թռչունների վրա,  վեր կացավ ու շարունակեց ճանապարհը: Երկար հարցուփորձից հետո գտավ քաղաքը, որտեղ ապրում էր աղջիկը: Դեռ հեռվից երևում էր լուսարձակող տունը: Վեզիրը մոտեցավ տանը, բարևեց հորը, մորը, աղջկան և ապա խնդրեց.

– Թագավորի աղջիկը լսել է ձեր կախարդական բարձերի մասին և հրամայել է, որ դրանցից մեկն իր համար գնեմ:  Դու չքնաղ ու գեղեցիկ ես,- շարունակեց վեզիրը,- եթե չվաճառես բարձերից մեկը, ապա թագավորի աղջիկն ինձ կզրկի կյանքից: Խղճա ինձ,- խնդրեց վեզիրը:

Աղջիկը խղճաց նրան, թե ուղղակի իր համար միևնույնն էր, թե բարձերից քանիսը կպակասեն՝ ասաց.

– Բարձրացի՛ր տանիք, ընտրիր որը կցանկանաս և տար քեզ հետ: Վճարել հարկավոր չէ:

Վեզիրը դռան մոտ կանգնած հոր ձեռքերում մի քսակ ոսկի թողեց և բարձրացավ տանիք: Մոտեցավ իր ընտրած բարձին, բռնեց այն, որ բարձրացնի, բայց նույն պահին բարձը թռչուն դարձավ, թռավ ու հեռացավ: Վեզիրը գրկեց մյուս բարձը, բայց կրկնվեց նույնը, այս բարձն էլ թռչուն դարձավ ու թևին տալով հեռացավ: Խեղճ վեզիրը որ բարձին մոտենում էր,  այն թռչուն էր դառնում ու հեռանում տանիքից: Շուտով բոլոր թռչունները պտտվում էին տան վերևում: Նրանք երամ դարձած հեռացան՝ թողնելով վեզիրին ձեռնունայն:

Վեզիրն իր երկիր վերադարձավ դատարկաձեռն: Թագավորի աղջիկը հրամայեց պատժել վեզիրին: Երեկոյան,  երբ հուսահատ վեզիրն այդ մասին պատմեց որդուն ու կնոջը, որդին ասաց.

– Հա՛յր, ես կգնա՛մ և կբերեմ այդ հրաշք բարձերից մեկը:

Ինչ ասեմ, որքան հայրը համոզեց որդուն, որ չանի այդպիսի բան, որդին չհամաձայնեց: Առավոտյան հոր հետ գնաց պալատ, խոնարհվեց արքայադստեր առջև ու ասաց.

– Ձերդ մեծություն, հորս կյանքն իրեն տվեք, և ես կբերեմ ձեր խնդրանքը: Երբ դատարկաձեռն կգամ՝ քեզ լինի և՛ հորս, և՛ իմ կյանքը:

Թագավորի աղջիկը համաձայնեց տղայի հետ: Իմաստունները նրան բացատրեցին, որ ավելի լավ է սպասել, քան զրկվել և՛ վեզիրից, և՛ ցանկացածից:

Երիտասարդը ճանապարհ ընկավ: Ճանապարհին հոգնած քնեց ծառի տակ: Ծառի ճյուղին նստած թռչունները սկսեցին խոսել.

– Այս երիտասարդը գնում է բարձ բերի իր թագավորի աղջկա համար: Այդ բարձերը լցված են աղջկա երազանքներով,  և միայն նա կկարողանա դրանք վերցնել, ով կսիրի աղջկան, ով իր սերը կտա երազանքների փոխարեն: Բարձերը կդառնան իրական, և նա կկարողանա տանել թագավորի աղջկա համար: Եթե այս երիտասարդը հետևի մեզ, ապա արագ կգտնի աղջկա տունը:

Իսկ այդ նույն պահին երիտասարդը քնի մեջ լսում էր թռչունների խոսակցությունն ու մտածում,  որ ինքն անպայման պետք է փրկի իր հոր կյանքը:

Երիտասարդը արթնացավ, նայեց ծառի ճյուղերին, տեսավ այն երկու թռչուններին, որոնք խոսում էին, և հասկացավ,  որ իր տեսածը երազ չէր: Սպասեց այնքան, մինչև թռչունները հանգստացան և թռան: Ճանապարհին էլ հաց ու ցորեն լցրեց, որ նրանք երբեմն- երբեմն ուտեն և իրենից շատ չհեռանան: Այդպես միասին հասան այն քաղաքը, որտեղ ապրում էր աղջիկը: Դեռ հեռվից երևում էր տների մեջ ցոլցլացող տունը: Այն ասես հրդեհի մեջ լիներ: Տանիքը փայլատակում էր արևի ճառագայթներից ու սեփական ճառագայթներով միանում երկնքին: Երիտասարդը մոտեցավ լույսերի մեջ ողողված տանը: Տանիքը շողշողում էր ու լուսավորում շրջապատը: Թռչունները թռան ու նստեցին բարձերին: Նրանք արդեն իրենց համար բույն էին ընտրում: Երիտասարդն անզուսպ հիացմունքով բարձրացավ տանիք ու գրկեց բարձերից մեկը: Բարձը կորցրեց փայլն ու իրական դարձավ: Նա գրկեց մյուսը, այն նույնպես կորցրեց փայլն ու իրական դարձավ: Թռչունները խառնվեցին իրար, նրանք ճռվողելով պտտվեցին տանիքի շուրջ, և այդ աղմուկից աղջիկը դուրս եկավ տանից: Լույսի փայլն աչքերում և հոգում, նա այնքան չքնաղ էր, որ երիտասարդը ցած դրեց բարձն ու մոտեցավ աղջկան:

– Դու կամուսնանա՞ս ինձ հետ,- ասաց աղջկան:

Աղջիկը ժպտաց: Դրանից նրա աչքերի ցոլանքն ավելի շատացավ, իսկ ժպիտը հմայեց երիտասարդին:

– Ես այս իրերից մեկը պետք է տանեմ իմ թագավորի աղջկա համար, պետք է փրկեմ հորս կյանքը, հետո կվերադառնամ քո հետևից, դու համաձա՞յն ես:

Աղջիկը կրկին ժպտաց ու լուռ խոնարհվեց:

– Կարող ես բոլորը տանել:

Կարծում եմ, որ արդեն հեքիաթն ավարտվեց: Երիտասարդն այդ բարձերից մի քանիսը տարավ իր թագավորի աղջկա համար: Իհարկե մի մասն էլ մնաց թռչունների համար, չէ՞ որ նրանց ձագուկներն իրենց լավ էին զգում այդտեղ:

Արքայադուստրը երջանիկ էր, աշխարհում ոչ ոք չուներ նման փափուկ ու փայլկտացող բարձեր: Տղան իր հոր հետ վերադարձավ աղջկա մոտ: Ամուսնացավ աղջկա հետ, և նրանք այնքան երջանիկ էին, որ դարձել էին արևալույս:

1․Ուշադիր կարդա հեքիաթը, դուրս գրիր քեզ անծանոթ բառերը և բացատրիր բառարանի օգնությամբ։

2․Գրի՛ր բաց թողնված տառերը։
Երիտաս․․․րդ
բ․․․րձ
թա․․․ավոր
ա․․․ջիկ
տ․․․ն
մա․․․ր
պա․․․ատ

3․Կարդա՛ հեքիաթը և նշի՛ր վերջակետները
Երիտասարդը արթնացավ, նայեց ծառի ճյուղերին, տեսավ այն երկու թռչուններին, որոնք խոսում էին, և հասկացավ,  որ իր տեսածը երազ չէր սպասեց այնքան, մինչև թռչունները հանգստացան և թռան ճանապարհին էլ հաց ու ցորեն լցրեց, որ նրանք երբեմն- երբեմն ուտեն և իրենից շատ չհեռանան այդպես միասին հասան այն քաղաքը, որտեղ ապրում էր աղջիկը




4․Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները։
աղջիկ-
չոր-
սպիտակ-
արև-
տաք-
մայր-
սև-
արագ-
առողջ-
կատու-
մութ-
առավոտ-
հանգիստ-
հետաքրքիր-


5․Գրի՛ր քո տպավորությունը հեքիաթի վերաբրյալ։


6․ Նկարիր քեզ համար ամենատպավորիչ մասը։

Հանդիպում Սաթենիկ Ղազարյանի հետ

Այսօր մեր դպրոցում հետաքրքիր միջոցառում տեղի ունեցավ։Հրավիրված էր բանաստեղծուհի Սաթենիկ Ղազարյանը։ Մենք հետաքրքությանմ լսեցինք նրա պատմությունները և դրա վերաբերյալ հարցեր տվեցինք, իսկ վերջում ես կարդացի իմ հորինած ստեղծագուրծությունը։ Մենք հրաշալի ցերեկույթ ացկացրեցինք

Ճամփորդություն Հայաստանի պատմության թանգարան

Հայաստանի պատմության թանգարանը հիմնադրվել է Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պառլամենտի օրենքով։ Կոչվել է Ազգագրական-մարդաբանական թանգարան-գրադարան։Հայաստանի պատմության թանգարանի առաքելությունն է Հայաստանի և հայ ժողովրդի պատմությունն ու մշակույթը ներկայացնող թանգարանային առարկաների և հավաքածուների պահպանումը, համալրումը, ուսումնասիրումը և հանրահռչակումը:



Անահիտ աստվածուհի

Անահիտ դիցուհի, պտղաբերության, արգասավորության, ծննդաբերության, վաղ շրջանում՝ նաև ռազմի աստվածուհի հայկական դիցաբանությունում, Արամազդի դուստրը (որոշ տվյալների համաձայն Արամազդի կինը, ոչ թե դուստրը)։ Անահիտի կերպարի մարմնավորումն իր արտացոլումն է գտել նաև այլ ժողովուրդների դիցարաններում, մասնավորապես պարսկականում՝ Անահիտային, հունականում՝ Արտեմիսին, հռոմեականում՝ Դիանային, եգիպտականում՝ Նիիթին։

Աբովյան փողոց

Փողոցը կառուցվել է համաձայն 1856 թվականի Վ․ Նազարևի գլխավոր հատակագծի։ Սկիզբ է առել Երևանի բերդի հյուսիսային դարպասներից ու Ղանթարի շուկայի հրապարակից ուղղվել է դեպի հյուսիս-արևելք՝ Նորք տանող ճանապարհի սկիզբ։ Այդ պատճառով ստացել է Կրեպոստնայա (Ամրոցային) անունը։

Հյուսիսային պողոտա

Երևանի Հյուսիսային պողոտայի կառուցման գաղափարին Ալեքսանդր Թամանյանն անդրադարձել էր դեռևս 1924 թվականին իր կողմից մշակված Երևանի առաջին Գլխավոր հատակագծում։ Նախագծով Հյուսիսային պողոտան մայրաքաղաքի միջով անցնող հյուսիս-հարավ (Երևանի երկաթուղային կայարանից մինչև Կոմիտասի փողոց) 6.5 կմ երկարությամբ  առանցքի բաղկացուցիչ մասն էր կազմելու։ 


Արագածին

Դո՛ւ, Արագա՛ծ, ալմաստ վահան

Կայծակեղեն թրերի,

Գագաթներդ՝ բյուրեղ վրան

Թափառական ամպերի։

Սեգ ժայռերդ՝ արծվի բույն,

Լճակներդ՝ լույս-փերուզ.

Առուներդ՝ մեջքիդ փայլուն

Պերճ գոտիներ ոսկեհյուս։

Աղբյուրներդ գիշեր ու զօր

Խոսքի բռնված իրար հետ,

Վտակներդ գիլ ու գլոր

Աբրեշումե փեշերեդ։

Թիթեռներդ՝ հուր-հրեղեն

Թռչող-ճախրող ծաղիկներ,

Զառ ու զարմանք երազներ են

Պոկված ծվեն-ծվիկներ։

Ծիրանավառ դու թագուհի,

Բուրումների դու աղբյուր,

Ծաղիկներդ հազար գույնի,

Հազար անուն, հազար բույր։

  1. Դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:
    Փերուզ-կապտականաչ թանկագին քար
    պերճ-շքեղ
    աբրեշումե-մետաքս
    զառ-ոսկեթել
  2. Առանձնացրո՛ւ և կարդա՛ այն բառերը, որոնց հոմանիշներն ու հականիշները կարող ես թվարկել:
  3. Արտահայտիչ կարդա՛ բանաստեղծությունը՝ ուշադրություն դարձնելով կետադրությանը:
  4. Դուրս գրի՛ր փոխաբերություններն ու համեմատությունները: Բացատրի՛ր:
  5. Շեշտադրելով բանաստեղծության նկարագրությունները՝  պատմի՛ր Արագածի մասին:
  6. Ի՞նչ գիտես Արագածի մասին. համեմատի՛ր տպավորություններդ բանաստեղծության նկարագրության հետ:
  7. Նկարի՛ր բանաստեղծության ամենատպավորիչ հատվածը:
  8. Ֆոտոնկարների միջոցով ներկայացրո՛ւ Արագածը օրվա տարբեր պահերին: Եթե կարող ես, ինքդ ֆոտոնկարի՛ր:

Երկրակեղևի կառուցվածքը

gb0411
geomorfologi06

Երկրակեղևն ունի շերտավոր կառուցվածք: Առանձնացնում են երկրակեղևի երկու հիմնական տեսակ’ մայրցամաքային և օվկիանոսային։
Մայրցամաքային երկրակեղևը եռաշերտ է: Վերին շերտը նստվածքային ապարների շերտն է: Նստվածքային ապարների շերտի տակ գրանիտային ապարների շերտն է, իսկ դրա տակ’ բազալտային ապարների շերտը։ Երկրակեղևի առավելագույ նհաստությունը 80 կմ է:

Օվկիանոսային երկրակեղևը բարակ է, հաստությունը 5—10 կմ է: Այն կազմված է միայն նստվածքային և բազալտային ապարների շերտերից:
Երկրի միջնապատյանն անընդհատ շարժման մեջ է։ Այդ պատճառով անընդհատ շարժվում է նաև երկրակեղևը, որի հետևանքով տարբեր տեղամասերում ապարաշերտերը կոտրատվում են, թեքվում, բարձրանում, իջնում կամ ծալքավորվում: Գիտնականները պարզել են, որ երկրակեղևում տեղի են
ունենում երկու տեսակի շարժումներ’ ուղղաձիգ և հորիզոնական: Ուղղաձիգ շարժումների հետևանքով երկրակեղևի տարբեր տեղամասեր դանդաղորեն բարձրանում են կամ իջնում: Հորիզոնական շարժումների ժամանակ երկրակեղևի առանձին տեղամասեր մի դեպքում մոտ են ու հաջորդում են իրար, սեղմվում’ առաջացնելով ծալքեր, մյուս դեպքում հեռանում են իրարից’ առաջացնելով խզվածքներ։
Երկրակեղևի առավել շարժունակ, անկայուն տեղամասերում, որոնք կոչվում են երկրածալքեր(գեոսինկլինալներ), կան գործող հրաբուխներ, և հաճախ լինում են ուժեղ երկրաշարժեր: Երկրի մակերևույթին երկրածալքերը համընկնում են լեռնային շրջանների հետ:
Երկրակեղևում կան նաև համեմատաբար կայուն, անշարժ տեղամասեր, որոնք կոչվում են հարթակներ (պլատֆորմներ): Այս տեղամասերում չկան գործող հրաբուխներ, չեն լինում ուժեղ երկրաշարժեր: Երկրի մակերևույթին դրանք համընկնում են հարթավայրերի հետ: